Dysleksja - duża lista ćwiczeń

 

  Artykuł jest długi ale ma same konkrety :). Przedstawia krok po kroku - jak pracować z dysleksją typu wzrokowego, słuchowego i mieszanego. Ćwiczenia zostały przygotowane i posegregowane według typów dysleksji wraz z opisem pomocy terapeutycznych. Przygotowany wybór sięga podstaw procesów poznawczych poprzedzających naukę pisania i czytania. Usprawnienie tych bazowych funkcji pomaga w łagodnym przejściu od zadań łatwych po wyzwania trudniejsze. Zestaw może być pomocny dla osób (młodszych i starszych) z dysleksją oraz dla dzieci z grupy tzw. ryzyka dysleksji. Każde z poniższych ćwiczeń rozpoczyna się od opisu trudności, które im odpowiadają:

Objawy dysleksji typu wzrokowego i odpowiadające im ćwiczenia 

PERCEPCJA WZROKOWA 

• 1.  trudność we wskazaniu podstawowego przekazu na ilustracji jeśli zawiera tzw. szum - za dużo symboli graficznych, za dużo liter lub słów w otoczeniu znaku głównego (osoba z dysleksją może wskazać konkretne słowo lub rysunek na kartce z niewielką ilością znaków, natomiast na kartce gęsto zarysowanej - ma trudność z wyodrębnieniem go).

ZALECANE ĆWICZENIA: 

- na początek ćwiczenia spostrzegawczości w plenerze np. na łące, w lesie, w parku, podczas których szukamy wybranych obiektów, na przykład kasztanów, koniczyny, biedronek, ślimaków winniczków, grzybów z kapeluszem gąbczastym itp. Można wydrukować spacerownik i zaznaczyć, gdy coś się z niego zobaczy:

- stopniowe dodawanie większej ilości obiektów (szumu graficznego) na stronach i rozwijanie umiejętności wyodrębniania znaku głównego - przykład zestawu kart pracy:

   Ćwiczenia tego typu rozwijają umiejętność przeszukiwania pola widzenia, zakres aktywnego pola uwagi oraz sprawność skupiania uwagi wzrokowej. Wspomagają także umiejętność pomijania elementów nieistotnych.

- warto zachęcać dziecko także do samodzielnego wymyślania zabawy "czego będziemy szukać" oraz tworzenia rysunków z rosnącą liczbą szczegółów.

• 2.  trudność: obiekty, rysunki podobne wizualnie nie są rozpoznawane jako różne ( w efekcie osoby z dysleksją mają trudność z różnicowaniem liter różniących się niewielkim szczegółem np. l - ł, ł - t, m - n, n - ń, o - ó, a - ą, co może przyczyniać się do błędnego rozumienia słowa i w efekcie całego przekazu.  

ZALECANE ĆWICZENIA:

- na początek ćwiczenia w trójwymiarze - np. odnajdywanie różnic w dwóch podobnych obiektach np. pluszowych misiach, które różnią się - przykładowo: kolorem szalika, kształtem kapelusza, butów itp. lub porównywanie dwóch zabawkowych dinozaurów, klocków, szyszek, liści,
- karty pracy typu znajdź różnicę z rosnącym stopniem trudności - od dużych i wyraźnych różnic, po coraz mniejsze detale,
- ćwiczenia uwagi wzrokowej i spostrzegawczości - przykłady kart pracy:

   Karty pracy rozwijające uwagę i dostrzeganie różnic są szczególnie ważne w terapii dysleksji - systematyczny trening wzrokowy ukierunkowany na percepcję szczegółu i umiejętność wyodrębniania wzrokowego przygotowuje i ułatwia dostrzeganie różnic w literach i cyfrach.

• 3. trudność w różnicowaniu pojęciowym np. między kolorem i kształtem, między rozmiarem a funkcją, między literą a cyfrą, kategorią policzalną i niepoliczalną itp. 

ZALECANE ĆWICZENIA:

- na początek proste zabawy w segregowanie przedmiotów z wykorzystaniem różnych zmysłów - np. dzielenie kolorowych gąbek na mokre i suche, a następnie ponowne ich mieszanie i segregowanie według kolorów np. niebieskie i czerwone (na wyższym poziome na mokre niebieskie, mokre czerwone, suche niebieskie i suche czerwone),
- zachęcanie dziecka, by patrząc na rozsypane przedmioty, samo wymyślało jak można je podzielić (według jakiej kategorii posegregować),

- po etapie zabaw sensorycznych - etap skoncentrowany głównie na różnicowaniu wzrokowym - tu pomocne mogą być karty pracy o rosnącym stopniu trudności typu: otocz pętlą tylko dinozaury, albo tylko rzeczy, które można zjeść ( w kolejnym etapie np. zaznacz te, które można zjeść i są zielone itp.),
- pytanie dziecka o możliwości pogrupowania obiektów na ilustracji (warto samemu wcześniej te karty rozmyślnie przygotować - przykładowe kategorie: bohaterowie z bajek i z życia, dzieci i dorośli, duzi i mali, obiekty wydające dźwięki i niewydające - to przykłady 2 kategorii; stworzenia zamieszkujące ląd, morze, powietrze lub produkty sypkie, kremowe, płynne - to przykłady 3 łatwych dla dziecka kategorii (warto krok po kroku rozwijać umiejętność i zakresy kategoryzowania),

• 4. trudność z utrwaleniem powtarzalnego kształtu liter i cyfr (dziecko za każdym razem kreśli je w inny sposób)

ZALECANE ĆWICZENIA:

- na początek nauka kopiowania ruchu w zakresie dużej motoryki np. wspólne wymachiwanie zabawkową batutą (lub patykiem) - ruchy ramion: góra - dół, lewo - prawo, fale, koła, itp.

- następnie rysowanie coraz dłuższej prostej linii oraz kształtnego koła, potem dwóch linii równoległych, dwóch kół podobnych i w dalszej kolejności figur bardziej złożonych typu: księżyc, serce, gwiazda, postaci zwierząt, ludzi,

- karty pracy rozwijające umiejętność odwzorowywania lub podążania za wzorem graficznym - przykłady:

Ćwiczenia tego typu - krok po kroku, poprzez zabawę, uczą planowania ruchu i uważności w podążaniu za przykładem graficznym. 

- pracując nad charakterem pisma i dyscypliną graficzną warto także rozwinąć sprawności związane z orientacją przestrzenną i kontrolą motoryczną opisane w punkcie 20 (na końcu artykułu),

• 5. problem z tzw. odbiciem lustrzanym (znakami typu d - b, j - l, 3 - E , u - n)

ZALECANE ĆWICZENIA:

- rozwijanie tzw. rotacji umysłowej (umiejętności obrócenia grafiki w wyobraźni) począwszy od prostych rysunków po bardziej skomplikowane graficznie - przykłady kart pracy:

       Ćwiczenia tego typu, poprzez stopniowo narastający poziom trudności, rozwijają umiejętność obracania figurami w wyobraźni, pobudzają orientację przestrzenną i sprawność w zakresie kontroli błędu.

- dodatkowe ćwiczenia: rozwijanie umiejętności różnicowania prawo-lewo w praktyce codziennej,

- utrwalanie skojarzeń wizualno-audytywnych tj. częsta systematyczna realizacja krótkich ćwiczeń polegających na pokazaniu fiszki z literą (lub cyfrą np. 6, 9), powiedzeniu jej na głos i zachęceniu dziecka do powtórzenia jej cicho, głośno, szeptem, ewentualnie także zanuceniu jej.

PAMIĘĆ WZROKOWA

• 6. trudności z zapamiętaniem wyglądu znaku, także częste sprawdzanie podczas kopiowania (przerysowywania, przepisywania)

ZALECANE ĆWICZENIA:

- na początek zabawy w trójwymiarze z klockami, układankami, także lalkami i innymi maskotkami typu: ułóż tak jak jak, ubierz tak jak ja, posadź tak jak ja (lala może siedzieć z wyprostowanymi nogami, jedną ręką uniesioną ku górze, drugą w bok itp., klocki mogą mieć wieże, łuki, mosty itd.)

- zabawy z pomocami typu puzzle, memory obrazkowe,
- nauka powtarzania w myślach i na głos sekwencji słów - wartościową zabawą jest wąż słowny - naprzemiennie z dzieckiem budujemy na głos śmieszne zdanie i za każdym razem powtarzamy je całe dodając jeden wyraz od siebie (im śmieszniejsze zdanie tym lepiej),
- wyrabianie nawyku sylabizowania wyrazów i powtarzania ich sobie w myślach podczas pisania,
- stopniowe wyrabianie nawyku literowania wyrazów,

- zabawy typu: co zniknęło i gdzie było? - rozkładamy przed dzieckiem kilka przedmiotów, prosimy o zapamiętanie ich i zamknięcie oczu na kilka sekund (my w tym czasie zabieramy jeden przedmiot, po czym pytamy o miejsce, w którym był i co zabraliśmy),

- karty pracy naśladujące powyższą zabawę (zamiast przedmiotów są grafiki) - przykład:

   Ćwiczenia pamięci wzrokowej są kluczowe dla terapii dysleksji. Rozwijają pomysłowość w zapamiętywaniu (autorskie sposoby), ćwiczą spostrzegawczość i stanowią dobry trening odświeżania materiału poprzez powtarzanie go sobie w myślach. 

- dodatkowo: aktywności pomagające dziecku zapamiętać wygląd liter i cyfr poprzez wielozmysłową zabawę (robienie liter z plasteliny, wycinanie ich, zdobienie, kolorowanie itp.),
- ćwiczenia rozpoznawania liter i cyfr z wykorzystaniem różnych czcionek - przykład:

- karty pracy o rosnącym stopniu trudności typu: spójrz na rysunek, zasłoń go i spróbuj narysować podobny lub wskaż identyczny spośród dwóch (lub kilku) przedstawionych grafik - przykłady:

   Karty tego typu uwrażliwiają dziecko na percepcję szczegółu oraz organizacji przestrzennej (u góry, u dołu, nad, pod itp.). Dziecko ćwiczy pamięć sekwencyjną (powtarza w myślach nazwy kilku obiektów i zwierząt - jedno po drugim) oraz ćwiczy pamięć symultaniczną - fotograficzną (rozmieszczenie elementów na stronie). Tego typu ćwiczenia rozwijają współpracę obu półkul mózgowych (usprawniają tzw. integrację bilateralną odpowiedzialną za umiejętność czytania /śledzenia znaków/ oraz sprawność odnalezienia konkretnego fragmentu tekstu na przestrzeni kartki.  

• 7. trudności w zapamiętaniu wyglądu (porządku znaków) trudniejszych wyrazów (zwłaszcza w językach obcych) i/lub zamiana kolejności liter, cyfr i innych znaków graficznych oraz słów (inwersja), także pomijanie ("zjadanie") liter

ZALECANE ĆWICZENIA:

- karty pracy o rosnącym stopniu trudności poświęcone rozpoznawaniu wzorów graficznych (także liter i cyfr) - przykłady kart pracy:

    Ćwiczenia te rozwijają integrację półkuli prawej (percepcja i pamięć fotograficzna) oraz lewej (powtarzanie w myślach lub na głos sekwencji znaków). Usprawniają wrażliwość wobec szczegółu i umiejętność uważnego przeszukiwania pola spostrzeżeniowego.

- dodatkowo: ćwiczenia zapamiętywania sekwencji znaków i odtwarzania ich bez wypowiadania na głos (np. układanie powtarzalnej sekwencji owoców w rządku),
- ćwiczenia powtarzania na głos układu znaków - na przykład: koło, trójkąt, kwadrat (w następnej kolejności mówienia ich szeptem - do czasu wyrobienia nawyku powtarzania w myślach),
- ćwiczenia samokontroli potencjalnych błędów (wyrabianie nawyku zatrzymania się przy trudniejszych wyrazach i upewniania się, czy są napisane poprawnie) - naukę warto zacząć od kart pracy typu "wskaż poprawne wykonanie" - przykład:

- nauka korzystania z wybranych mnemotechnik:
          > dopasowanie do każdej głoski, którą trzeba zapamiętać jakiegoś słowa - przykład: (through - t jak tomek, h jak helena, r jak Roman itd.)
          > podzielenie słowa sprawiającego trudność na części i próba zapamiętania poszczególnych części np. Eichhörnchen [wiewiórka] - eich / hörn / chen

• 8. zapominanie (gubienie) miejsca, w którym skończyło się czytać

ZALECANE ĆWICZENIA:

- ćwiczenia ruchów sakkadowych oczu (inaczej skokowych) - na początku warto zacząć od przestrzeni trójwymiarowej np. zachęcić dziecko do śledzenia piłeczki, podczas gdy rodzice (lub inni chętni) grają w ping-ponga; dobrym ćwiczeniem jest także rozłożenie przed dzieckiem kilku obiektów i zachęcenie go, by z chwilą usłyszenia nazwy obiektu szybko na niego spojrzało (ważne w tego typu ćwiczeniach jest to, by dziecko nie obracało głową, ale ruszało tylko gałkami ocznymi) - podczas ćwiczenia rodzic/nauczyciel "skacze" od słowa do słowa, a dziecko szybko spogląda na usłyszane obiekty. Przykład z nazwami wyciętych postaci i obiektów: słonik-lisek-wazon-stolik-zamek-osa-bez:

    Podczas ćwiczeń okulomotorycznych warto zmniejszać odległość od figur i trenować elastyczne dostosowanie aktywności wzrokowej (od pobieżnego skanowania dużego obszaru/tekstu po ruchy precyzyjne o małej rozpiętości - elastyczność i sprawność w tym zakresie pomaga szybko skanować całą kartkę jeśli jest potrzeba, a jednocześnie uczy dostosowywania wzroku podczas czytania (znak po znaku, słowo po słowie) - trening elastycznej modulacji wzroku jest pomocny także osobom, które nadmiernie "przeskakują" wzrokiem tekst i pomijają całe wyrazy podczas czytania.
- dodatkowo: ćwiczenia ruchów sakkadowych o małej rozpiętości (typu: połącz kropki)  naprzemiennie z ćwiczeniami ruchów sakkadowych dużych na przestrzeni kartki - przykład:

- nauka obejmowania wzrokiem całych wyrazów (bez zatrzymywania się na poszczególnych literach) - przykład karty pracy:

- ćwiczenia skanowania wzrokiem przestrzeni kartki i zapamiętywania lokalizacji wybranego wyrazu.
  

Objawy dysleksji typu słuchowego i odpowiadające im ćwiczenia 

PERCEPCJA SŁUCHOWA

• 9. trudności w słuchowym różnicowaniu głosek, szczególnie zwartych o najkrótszym czasie wybrzmiewania w języku polskim (około 40-50 milisekund) tj. głosek p, b, t, d oraz trudność w dyskryminacji cech dźwięczności i bezdźwięczności (f-w, s-z, k-g)

ZALECANE ĆWICZENIA:

- fonacyjne (warto rozpocząć od ćwiczeń naprzemiennej realizacji samogłosek i wykonywać je raz szeptem, raz głosem normalnym, raz śpiewnym)

- doświadczenia z wibracjami i dźwięcznością poprzez zabawy z onomatopejami (naśladowanie silników, motorów, pralki, wirówki, miksera, szczekania psa, gęgania gęsi, udawania Mikołaja Ho! ho! ho! itp.)

- trening słuchowy rozwijający umiejętność różnicowania dźwięków o różnych częstotliwościach (tzw. trening integracji słuchowej) - więcej na ten temat w artykule poświęconym czasowemu przetwarzaniu dźwięków,

• 10. trudności z przetwarzaniem głosek podwojonych, polegających na powtórzeniu zasadniczych dla nich ruchów artykulacyjnych tj. zakłócenia przetwarzania geminacji:

- geminacji głosek nosowych (przykłady: wanna, fontanna, konno)

- geminacji głosek zwartych i zwarto-wybuchowych (lobby, poddać, lekki, miękki)

- geminacji głosek szczelinowych (lasso, pizza) i zwarto-szczelinowych (dżdżownica, czcze, dżdży)

- geminacji głosek drżących (arrasy, brr)

oraz trudności z przetwarzaniem geminant na tzw. szwie proklitycznym tj. na granicy przedrostka z tematem słowotwórczym np. bezsens, przeciwwaga lub na granicy z przyimkiem np. pod dachem, nad domem itp. Osobom z tym typem trudności zdarza się pomijać wymienione głoski podczas pisania, czasem także podczas mówienia. Bywa, że zamieniają je na inne (przykłady: letki, miętki itp.). 

ZALECANE ĆWICZENIA: 

- częste uważne (wspólne, analityczne) słuchanie słów z głoskami podwojonymi i rozwijanie nawyku ich sylabizowania (warto wspierać się wyklaskiwaniem, wystukiwaniem oraz/lub graniem na prostych instrumentach)

- ćwiczenia głoskowania i literowania wyrazów (na głos) i przeliczania ilości głosek i liter (wspólne omawianie pojawiających się różnic)

- wspomaganie się ćwiczeniami graficznymi przy poznawaniu słów z geminantami (kolorowanie napisów wykonanych ozdobnymi czcionkami, zabawy w wykorzystaniem mnemotechnik rysunkowych np. przy słowie FONTANNA można dorysować strumienie wody tryskające z obu NN itp.) 

• 11. trudności z nauką słów w obcym języku - szczególnie z powtarzaniem słów (naśladowaniem brzmienia słów)

ZALECANE ĆWICZENIA:

- na początku warto zapewnić osobę z tym typem dysleksji, że naukę nowych słów będziemy wspierali omawianiem ich miejsca i sposobu artykulacji (w razie potrzeby wprowadzić naukę wywoływania głosek),

- dzieciom piszącym warto pozwolić zapisywać obce słowa tak jak je słyszą zanim nauczą się sztuki transkrypcji fonetycznej.

• 12. trudności z wyróżnieniem głosek (w nagłosie, wygłosie, śródgłosie) 

ZALECANE ĆWICZENIA:

- dzieciom w wieku przedszkolnym (z grupy tzw. zagrożonych ryzykiem dysleksji) mającym trudności z wyróżnianiem głoski w nagłosie i wygłosie warto wprowadzić szereg zabaw dźwiękonaśladowczych (typu: bawimy się w pszczółki i bzyczymy BZZZ... itp.) i przy okazji często zwracać uwagę na to, co słychać na początku, na końcu (zawsze, przy słowach sprawiających trudność analityczną, warto przedłużać głoskę lub, jeśli należy do głosek typu: p, b, t, d, kilkukrotnie ją powtarzać),

- w trudnościach z wyróżnianiem głosek pomocne jest wprowadzenie dziecka w techniki wywoływania głosek, nawet jeśli potrafi je realizować - rozmowy o sposobach i miejscu artykulacji oraz powtarzanie głosek w izolacji, sylabach i logotomach pomagają dzieciom w rozwinięciu tzw. świadomości fonetycznej (percepcji dźwięku mowy jako indywidualnego bytu posiadającego znaczenie), 

- zawsze warto zachęcać dziecko do uważnego przyglądania się twarzy i ruchom artykulacyjnym (zdarza się, że dzieci unikają zerkania na twarz osoby uczącej - wówczas warto rozważyć sytuację z perspektywy społeczno-emocjonalnej). 

PAMIĘĆ SŁUCHOWA

• 13. trudność z powtarzaniem słów 

ZALECANE ĆWICZENIA:

- jeśli zauważamy trudności z powtarzaniem prostych słów - wówczas warto zaproponować tej osobie badanie w kierunku afazji; jeśli powtarzanie dotyczy tylko słów trudniejszych lub/i dłuższych warto:

   * zacząć od sylabizowania słów i powtarzania tych krótszych segmentów, następnie łączyć je w sekwencje aż powstanie konkretne słowo - przykład: flu-o-res-cen-cyj-ny,

   * jeśli słowo jest połączeniem kilku innych warto pomóc zwrócić na to uwagę - przykład: muchołówka (roślina, która łapie muchy), 

   * wprowadzić trening lewo-półkulowy ukierunkowany na realizację sekwencji z wykorzystaniem różnych zmysłów (na przykład słuchanie i powtarzanie rytmu wygrywanego na bębenku, układanie sekwencji owoców od najmniejszego do największego, wykorzystywanie kart pracy do ćwiczeń sekwencyjnych - przykłady: 

• 14. trudność z pisaniem ze słuchu i zapamiętaniem dłuższych kwestii np. dialogów, definicji itp.

ZALECANE ĆWICZENIA:

- na początku warto rozwinąć uwagę słuchową i pamięć słuchową poprzez trening dźwiękowy, muzyczny, w razie potrzeby wesprzeć się metodami muzykoterapii neurologicznej, 

- od początku warto także korzystać z prostych rymowanek i wyliczanek, by dzięki ich uporządkowanemu rytmicznemu charakterowi dać dziecku poczucie, że jest w stanie nauczyć się dłuższych kwestii,

- priorytetem w treningu pamięci słuchowej jest nauka cichego powtarzania usłyszanych zdań (warto porozmawiać z dzieckiem o pamięci roboczej, która działa na zasadzie odświeżania danych w pętli i zachęcić dziecko do "pomocy" swej pamięci poprzez wyrobienie nawyku takiego odświeżania słów w myślach - powtarzania ich aż do momentu zapisania na kartce lub przeniesienia do pamięci długotrwałej),

- pomocne są ćwiczenia odporności na dystraktory - można zachęcić dziecko do zabawy typu: "Postaraj się powtarzać w myślach fragment, który ci powiem, a ja będę ci przeszkadzać - włączać muzykę, zagadywać cię, śpiewać itp. - zobaczymy, czy uda ci się przechować ten fragment w pamięci".   

- dobrym sposobem na rozwijanie pamięci słuchowej jest nauka piosenek (warto także podjąć próby zaśpiewania definicji matematycznej czy innego tekstu, nad którym pracujemy),

- trening zapamiętywania warto wspierać mnemotechnikami rysunkowymi (rysunki warto wykonać zwłaszcza dla momentów w dłuższej kwestii, przy których doświadcza się blokady - tzw. białej plamy - rysunek pomaga przypomnieć sobie o czym miało się pamiętać),

• 15. trudność z rozumieniem dłuższych wypowiedzi

ZALECANE ĆWICZENIA:

- trening rozpoczynający się od krótkich zdań polegający na liczeniu (może być początkowo na palcach) ilości słów,

- ćwiczenia sekwencyjne z klockami (każdemu słowu w zdaniu powinien odpowiadać jeden klocek: słowa krótkie - klocek krótki, słowa długie - klocek długi) - warto przy okazji dbać o kierunek układania klocków od lewej strony do prawej,

- ćwiczenia w trójwymiarze (w przestrzeni rzeczywistej) o rosnącym stopniu trudności wprowadzające w zdania złożone - przykłady: "Pokaż pieska, który jest największy", "Podaj mi kubek, który jest na środkowej półce", "Wskaż wolne miejsce, pomiędzy łyżką a widelcem, które jest bliżej ciebie", "Połóż do góry nogami klocek, który jest po lewej stronie walca leżącego w górnym rogu bliżej okna",

- podobne ćwiczenia na przestrzeni kartki "Pokaż figurę, która jest zielona i nie jest kołem", "Dotknij kropkę w paski, która jest u dołu strony pomiędzy kwadratami" itp. 

- powyższe ćwiczenia warto prowadzić naprzemiennie ze zmianą ról. 

                                  Objawy dysleksji typu mieszanego i integracyjnego

W dysleksji mieszanej / integracyjnej mogą występować wszystkie wyżej opisane trudności oraz dodatkowo:

• 16. trudność ze wskazaniem istoty opowiadania, historii (osoba z dysleksją typu integracyjnego może mieć kłopot z uchwyceniem sensu dowcipów, anegdot, czytanek; może mieć trudności z nadaniem tytułu lub/i wskazaniem puenty), z gubieniem wątku, 
• 17. trudność z ułożeniem elementów historii w odpowiedniej kolejności

ZALECANE ĆWICZENIA:

- systematyczna nauka porządkowania historyjek obrazkowych dobranych do tekstu,
- samodzielne tworzenie historyjek obrazkowych i układanie do nich opowieści oraz wypowiedzi bohaterów - przykład:

- nauka płynnego przechodzenia od szczegółu do ogółu i odwrotnie - przykłady kart pracy:

            

        > na podstawie szczegółu powiedz lub dorysuj co może przedstawiać ten rysunek,

        > dopasuj brakujący szczegół do całości,

        > spójrz przez chwilę na rysunek, zasłoń go i wymień jak najwięcej szczegółów, które zapamiętałeś/ - łaś,

        > oto dwie ilustracje z pewnej historii - powiedz jak mogłaby się ona potoczyć.  

• 18. trudność z doborem słów i płynnym wypowiadaniem się

ZALECANE ĆWICZENIA:

- nauka fluencji słownej rozumianej jako umiejętność płynnego wydobywania słów z leksykonu umysłowego (magazynu pamięci werbalnej) - przykłady ćwiczeń:

         > powiedz jak najwięcej słów na literę K

         > karty pracy z ilustracjami zaczynającymi się od wybranej litery / głoski - przykłady:

               * otocz pętlami obiekty zaczynające się od głoski S

               * narysuj coś co zaczyna się od głoski Z

         > powiedz jak najwięcej słów rozpoczynających się od sylaby MA

         > powiedz wszystkie skojarzenia jakie przychodzą ci do głowy kiedy słyszysz słowo: np. zamek - przykład karty pracy:

         > zabawa typu: powiedz słowo rozpoczynające się na ostatnią literę słowa, które usłyszysz (można ćwiczyć naprzemiennie w drugą osobą lub samodzielnie budować łańcuchy słów)

         > ćwiczenia kategoryzacji typu: powiedz wszystkie owoce jakie znasz,

         > podaj wyższą kategorię słowa: jabłko

         > podaj niższą kategorię słowa: drzewo

         > karty pracy z kategoriami - przykłady:

               * co można tu zobaczyć?

               * co tutaj nie pasuje i dlaczego?

               * dorysuj kilka obiektów z tej kategorii

         > ćwiczenie synonimów - np. coś może być ciekawe - czyli jakie? (jakie znasz słowa podobne?)

         > ćwiczenia antonimów - (warto zacząć od prostych przykładów typu: duży - mały, czysty - brudny itp.)

         > karty pracy z antonimami - przykłady:

               * połącz przeciwieństwa

               * pokoloruj przeciwieństwa tymi samymi kolorami

         > ćwiczenia definiowania - np. powiedz mi co to jest pies, co to znaczy "wyjaśniać" itp.

         > zabawa w skakanie po skojarzeniach - prowadzący zaczyna od jakiegoś słowa - druga osoba mówi słowo - skojarzenie, dalej prowadzący dodaje od siebie jedno słowo - skojarzenie itd.    

         > ćwiczenia w rymowanie z pamięci oraz karty pracy z rymami,

         > ćwiczenia w uzupełnianie lub/i dokańczanie zdań.

• 19. trudność z nauką kierunku pisania i czytania od lewej do prawej strony

ZALECANE ĆWICZENIA:

- na początku warto systematycznie organizować zabawy w trójwymiarze w układanie klocków, wagoników kolejki, talerzy itp. od lewej strony do prawej,

- w dalszym etapie warto zrobić (lub zakupić) układanki typu duże puzzle, które również wdrażają dziecko do porządkowania od lewej do prawej strony (np. puzzle w formie długiej kolejki z wagonikami pełnymi zwierząt lub puzzle - stonoga, puzzle-sekwencje, puzzle-historyjki obrazkowe itp.)

- ćwiczenia sekwencyjne naprzemienne typu: ułóż zgodnie ze wzorem np. jabłko, gruszka, kiwi, jabłko, gruszka, kiwi (z zachowaniem prawidłowego kierunku) - przykład graficzny:

- ćwiczenia szlaczków i karty pracy rozwijające nawyk wodzenia wzrokiem w sposób zbliżony do procesu czytania - przykłady:

• 20. trudności z przestrzenną organizacją tekstu ("wyjeżdżanie" poza margines, utrzymujące się trudności w utrzymaniu w liniaturze, krzywe lub/i bardzo nierówne pismo, utrzymujące się problemy z orientacją przestrzenną i pojęciami lokatywnymi typu: między, pod, spod, ponad, zza, zbliżający się, oddalający itp., trudności z nauką akapitów itp.) 

ZALECANE ĆWICZENIA:

- warto zacząć od ćwiczeń kontroli nad ruchem w przestrzeni (ćwiczeń dużej motoryki) - np. zatrzymywanie w bezruchu na umówione hasło, zabawa w powstrzymanie ruchu typu "pomidor" lub "czarownica patrzy" ( w zabawach tych warto jak najczęściej używać przyimków podczas opisywania przestrzeni o różnym stopniu złożoności typu: ku, wokół itp.)
- ważnym etapem nauki kontroli manualnej poprzedzającym pisanie i rysowanie są ćwiczenia precyzji typu: nalewanie wody do zaznaczonego na kubku poziomu, wycinanie, lepienie podobnych do siebie wałeczków, nawlekanie, fastrygowanie prostej linii (zabawkową igłą), pierwsze szycie itp.
- po ćwiczeniach kontroli nad motoryką małą w przestrzeni trójwymiarowej warto przejść do przestrzeni kartki i ćwiczyć kolorowanie (począwszy od "zakreskowywania" całych kartek, poprzez proste kolorowanki z grubym konturem, aż po kolorowanie drobnych precyzyjnych figur typu gwiazdki, kwiatki, zwierzątka itp.
- ćwiczenia mieszczenia się w liniach labiryntów graficznych,
- karty pracy typu wodzenie po śladzie, łączenie punktów - przykład:

- ćwiczenia w "porcjowanie" krótkich historii na trzy / cztery części (segmenty) i tworzenie z nich historyjek obrazkowych (patrz: punkt 17) lub komiksów,
- ćwiczenia oparte o tzw. mapy myśli - nauka graficznego przedstawiania skojarzeń, porządkowania informacji oraz wykorzystania przestrzeni kartki,
- ćwiczenia oparte o projektowanie "lapbooków" (nauka wydobywania informacji istotnych oraz pomysłowego, twórczego eksponowania ich na przestrzeni kartki).

   Przedstawione powyżej pomoce i karty pracy są częścią zeszytu ćwiczeń pt. Dysleksja - karty pracy i lapbook (PDF do wydruku), który można zakupić. Całość zawiera 92 strony z kartami pracy, foto-story pt. "Mela i zamek pod bzem" oraz dodatkowo plik png umożliwiający dowolne powiększanie zamieszczonego lapbooka.

Spis treści zeszytu ćwiczeń pt. Dysleksja - karty pracy i lapbook:

Część pierwsza Foto – story …………………………………………………………………………………………………………………….………………….………..3

Część druga Ćwiczenia percepcji wzrokowej ………………………………………………………………………….……………..………….………….……..13

Ćwiczenia rozwijające spostrzegawczość i sprawność różnicowania podobnych znaków………………………………………………….... 14

Ćwiczenia rozwijające umiejętność odwzorowywania ……………………………………………………………………………………….………………..30

Pismo lustrzane – ćwiczenia profilaktyczne i terapeutyczne ………………………………………………………………….…………………………….36

Część trzecia – ćwiczenia pamięci wzrokowej ………………………………………………………………….…………………………………………………..47

Ćwiczenia rozwijające zapamiętywanie znaków oraz ich miejsca na stronie (ćwiczenia orientacji przestrzennej) ………………..48

Wybrane ćwiczenia okulomotoryczne ………………………………………………………………………………………………………………….………………59

Część czwarta – ćwiczenia percepcji i pamięci słuchowej …………………………………………………………………….............……………………68

Część piąta – ćwiczenia słownikowo-narracyjne ………………………………………………………………….……………………………………………….74

Część szósta – ćwiczenia rozwijające nawyk pisania i czytania od lewej do prawej strony ………………………….………………………...82

Część siódma – Lapbooki ……………………………………………………………………………………………………………………….…………………………….87

Cena 20 zł.

KUP TERAZ

Powrót do strony głównej - link.